16.11 sprawdzian Polska Ludowa

Misiu

Na sprawdzian obowiązuje znajomość czasów Stalinowskich i Gomułkowskich.

Powtórka:

Historia – Polska Ludowa 1945-1970
I. Stalinizm, lata 1945-1954
1. Koniec wojny w Polsce:
- Polska po II wojnie światowej: zniszczona, ograniczona suwerenność, granice przesuniętew na zachód i okrojone na wschodzie, zginęło ok. 20% ludności.
- Rewolucja mentalna i społeczna – osłabienie więzi i wartości. Społeczeństwo – sprzeczne uczucia wobec komunizmu.
- Konferencja w Poczdamie 1945 – Granice – Kresy wschodnie należą do ZSRR, Polska otrzymuje kosztem Niemiec Pomorze Zachodnie, Dolny Śląsk, Warmię i Mazury.
- wiosna 1945 – nowa władza: Rząd Tymczasowy i Krajowa Rada Narodowa, istniało także osłabiona władza podziemna, uznająca utratę sensu walki.
- Rada Jedności Narodowej – ułożenie stosunków z ZSRR, utorzenie rządu z przedstawicieli społeczeństwa, uwolnienie przywódców Polski podziemnej, wolne wybory
- czerwiec 1945 – proces szesnastu przywódców Polski podziemnej, wyroki więzienia – Okulicki, Jankowski i Jasiukowicz – zmarli w radzieckim więzieniu
- powstanie w Moskwie TRJN – Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, na czele – Osóbka-Morawski, wicepremierzy: Gomułka i Mikołajczyk. Mieli w nim zasiadać przedstawiciele polskiego rządu na migracji oraz przedstawiciele komunistów, koalicyjność jednak jest fikcją, rządzą komuniści
- rząd RP w Londynie – sprzeciw przeciwko TRJN, państwa koalicji antyniemieckiej uznają TRJN, Rada Jedności Narodowej rozwiązuje się

2. Kształt Nowej Polski:
- uzgodnienie kształtu polskiej granicy zachodniej – większość ludności stanowili tam Niemcy, korzyści nowych granic: szeroki dostęp do morza i bogaty, uprzemysłowiony Śląsk
- przesiedlenia niemców za granicę
- rząd ZSRR miał spłacać Polsce reparacje powojenne, nigdy ich nie spłacił
- luty 1946 – ludność nowej Polski – 24 mln osób, 30% mniej niż w 1939, powody: migracje, szkody po wojnie, ludzie zmarli w ZSRR, zesłania, spadek urodzeń, wzrost zachorowań
- przesiedlenia Ukraińców, Litwinów, Białorusinów z Polski do ZSRR
- przesiedlenia Polaków i Żydów z ZSRR do Polski, powrót Polaków z Niemiec i z Zachodu
- Polska staje się państwem niemal jednolitym narodowościowo, mniejszości narodowe stanowią około 0,5 mln ludności
- Polska powojenna – najbardziej zniszczone państwo Europy
- reforma rolna TRJN – rozdrobnienie gospodarstw, zniszczenie ziemiaństwa, przejęcie wielu majątków przez państwo
- państwo zarządza 10% zakładów przemysłowych, zatrudnia 75% robotników
- nacjonalizacja przemysłu TRJN w 1946 – przejęcie przez państwo przedsiębiorstw niemieckich bez odszkodowania, za odszkodowaniem przejęto wszystkie zakłady przemysłowe.
- gospodarka – niedobór artykułów pierwszej potrzeby, złoty nie miał pokrycia w złocie, stała deprecjacja
- Ministerstwo Ziem Odzyskanych – Władysław Gomułka, 1947 – liczba ludności na ziemiach odzyskanych przekroczyła 4.5 mln osób, akcja pomocy społecznej

3. Za granicami:
- maj 1945 – za granicami znajduje się ok. 1,5 mln Polaków, pytanie – wracać do kraju, czy nie, cofnięcie uznania rządu Arciszewskiego przez państwa zachodnie
- PSZ – Polskie Siły Zbrojne – wojsko polskie działające za granicami kraju
- Polacy wracający – represje komunistyczne wobec przybywających, które powstrzymują innych od powrotu do kraju
- nacisk TRJN – prośba rządu brytyjskiego do żołnierzy PSZ o powrót do kraju
- represje wobec emigrantów, aresztowania, zesłania oficerów i żołnierzy AK, działaczy Polski podziemnej, większość pozostaje więziona w Rosji do końca życia i tam ginie
- zwalczanie Kościoła przez władzę radziecką, represje księży

4. „Demokracja Ludowa”:
- PPR – Polska Partia Robotnicza – Władysła Gomułka, sprzymierzeńcy – Osóbka Morawski, Cyrankiewicz – kontrola władzy w Polsce, dla pozorów pluralizmu pozwala działać wybranym ugrupowaniom komunistycznym (demokracja ludowa)
- umniejszanie Kościoła, zerwany Konkordat ze Stolicą Apostolską we wrześniu 1945
- sierpień 1945 – powstaje PSL – Polskie Stronnictwo Ludowe, prezydent – Wincenty Witos, a po jego śmierci – Mikołajczyk, główna siła opozycyjna i najliczniejsza partia w Polsce, w styczniu 1946 liczy pół miliona członków.
- inne partie musiały mieć specjalne pozwolenie na działalność wydawane przez PPR
- wrzesień 1945 – powołanie konspiracyjnego zrzeszenia WiN – Wolność i Niezależność – płk. Jan Rzepecki – nawiązuje do programu RJN, walka z komunistami
- pod koniec 1945 w podziemiu znajduje się ok. 80 tys. Osób, w tym 30 tys. Członków WiN oraz 20 tys. Członków NSZ i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego zwalczanie podziemia przez Wojsko Polskie, Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Armię Radziecką i NKWD
- komunistyczny terror przeciwko podziemiu oraz przeciwnikom PPR (kto nie jest z nami, jest przeciwko nam) – skazywano na śmierć, więzienie

5. Referendum:
- PPR pod koniec 1945 liczy 230 tys. Członków
- Bolesław Bierut – prezydent KRN, bezpartyjny, jest niejawnym członkiem KC PPR
- koncepcja wyborów do Sejmu Ustawodawczego
- nasilenie terroru na PSL, rozdzielenie mandatów na partie komunistyczne
- oskarżenie działaczy PSL o współpracę z podziemiem
- marzec 1946 – pomysł referendum ludowego, trzy pytania dotyczące: zniesienia Senatu, reform społeczno-gospodarczych oraz utrwalenia zachodnich granic, miało wykazać pozorną jedność społeczeństwa, odpowiedź 3xtak miała dawać poparcie komunistom, apel PSL do głosowania na nie, podobny apel WiN, ZSZ i NZW, natomiast olbrzymia propaganda do głosowania trzy razy na tak.
- 30 czerwca 1946 odbyło się referendum, wyniki zostały sfałszowane przez wymianę urn lub przerabianie głosów, protest Mikołajczyka dotyczący fałszowania głosów, wyniki oficjalne: 3xtak, wyniki prawdziwe: nie, nie, tak
- pogrom Żydów w Kielcach 4 lipca 1946 – odwrócenie uwagi od sfałszowanych wyborów – przez fałszywą opowieść małego chłopca stwierdzającego, że uprowadzili go Żydzi, zaczęto atakować i mordować ich, torturować. Zginęły 42 osoby, zaczęto atakować Żydów, wykrzykiwano antysemickie hasła. Władze oskarżały PSL o wywołanie pogromu, PSL potępia sprawców pogromu, zakaz informowania o tej zbrodni.

6. Sfałszowane wybory:
- krytyka posłów PSL, przerywanie ich przemówień w sejmie
- ograniczanie swobód obywatelskich
- PPR pod koniec 1946 liczy ponad pół miliona członków, utworzenie bloku wyborczego z PPS, SL i SD
- kampania przedwyborcza – nasilenie propagandy i terroru, łamanie prawa wyborczego
- wrzesień 1946 – zablokowanie Stronnictwa Pracy przez komunistów, wystąpienie SP z KRN
- rozbicie i aresztowanie oddziałów partyzanckich, aresztowano prezesa WiN, likwidacja Porozumiewawczego Komitetu Organizachi Polski Podziemnej
- walka komunistów z PSL, rozbijanie spotkań przedwyborczych PSL, aresztowania, mordowanie działaczy PSL, wyroki śmierci w procesach pokazowych działaczy podziemia
- styczeń 1947 – wybory do Sejmu Ustawodawczego, lokale wyborcze chronione przez funkcjonariuszy komunistycznych, Ochotniczą Rezerwę Milicji Obywatelskiej (ORMO)
- oficjalne wyniki – 80% głosów na „blok”, 10% na PSL i 5% na SP, wyniki są sfałszowane
- utworzenie komunistycznego Sejmu Ustawodawczego, wybranie na prezydenta Bolesława Bieruta, a na premiera Cyrankiewicza, w rządzie byli już tylko komuniści i ich sprzymierzeńcy
- luty 1947 – uchwalenie małej konstytucji regulującej ustrój państwa (dokument przejściowy) – prezydent ma dużą władzę ustawodawczą i wykonawczą, koordynuje działalność rad narodowych i kontroluje Najwyższą Izbę Kontroli. Ośrodkiem władzy jest partia komunistyczna. Mała konstytucja nie zawiera gwarancji wolności obywatelskich. Zawierała je osobna deklaracja obniżając ich rangę.

7. Rozprawa z PSL:
- pozytywna reakcja rządu na plan Marshalla, pod naciskiem rządu w Moskwie propozycja odrzucona
- manipulacja komunistów ludźmi bez wykształcenia, propaganda i przymus
- czystki w sądownictwie i prokuraturze, szkolono osoby na kursach partyjnych, stopniowa likwidacja opozycji i łączenie partii politycznych
- czerwiec/lipiec 1947 – akcja „Wisła” – oddziały wojska i milicji przesiedlały Ukraińców z Rzeszowszczyzny
- zaostrzenie walki z PSL, podziemiem, ataki na Kościół, terror, indoktrynacja młodzieży, wyroki śmierci, Mikołajczyk z PSL potajemnie opuszcza Polskę w październiku 1947
- czystka w PSL, PSL połączone z SL w Zjednoczone Stronnictwo Ludowe przeszło pod kontrolę komunistów

8. Kościół w nowej sytuacji:
- Kościół Katolicki ponosi ogromne straty po wojnie
- Kościół rozumie potrzeby szarego człowieka, przesunięcie granic powoduje ujednolicenie religijne społeczeństwa, 95% stanowią katolicy
- TRJN we wrześniu 1945 wypowiada Konkordat Watykanowi
- komunistyczna kampania przeciwko Watykanowi, atak na biskupów i księży
- śmierć Prymasa Hlonda w 1948, nowym Prymasem jest Stefan Wyszyński

9. Powstanie PZPR:
- grudzień 1947 – pokazowy proces WiN – insynuacja współpracy z podziemiem
- wiosna 1948 – czystka w PPS chcącej odrębności partii, później zgodzenie się na połączenie z komunistami
- walka o władzę w PPR, Gomułka odsunięty z funkcji szefa partii, nowym zostaje Bierut
- 1948 – procesy pokazowe zakończone wyrokami śmierci, np. Przywódców NZW i NSZ, uznawano wszystkich opozycjonistów za współpracowników Niemiec w czasie wojny
- terror i mobilizacja (odbudowa), przymusowa praca i szkolenie młodzieży, organizacje młodzieżowe zjednoczono w Związek Młodzieży Polskiej (ZMP) pod kontrolą partii
- grudzień 1948 – Kongres Zjednoczeniowy PPR i PPS – powstanie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR), Bierut – przewodniczący – zjednoczenie ruchu robotniczego, droga do socjalizmu – hasła PZPR. PPR wchłonął PPS.
- 1947-49 – plan trzyletni, odbudowa gospodarcza – likwidowanie zniszczeń, podniesienie stopy życiowej ponad poziom przedwojenny, nacjonalizacja handlu, utworzenie Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego
- plan zrealizowany, wzrosła konsumpcja i zatrudnienie, myślano o nowym planie

10. Stalinowskie władze na nowym etapie:
- władza PZPR miała strukturę hierarchiczną, czystka z PZPR po usunięciu opozycji, pod koniec 1949 liczyła 1,4 mln członków
- Transmisja PZPR: przymus, administracja, propaganda, partie satelickie, ZMP, związki zawodowe, szkoły partyjne, rozbudowany aparat bezpieczeństwa
- kult osoby Bieruta
- Konstatntin Rokossowski – minister obrony – stworzono Główny Zarząd Informacji (GZI) oraz Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego (MBP) – znęcano się nad aresztowanymi
- umacnianie dyktatury komunistycznej zamiast przestrzegania sprawiedliwości
- wymuszono zeznania, aresztowano oficerów wojennych, skazywano ich na więzienie lub na śmierć, mając jako jedyny dowód wymuszone, fałszywe zeznania
- 1950 – układ z NRD o ostatecznych granicach na Odrze i Nysie
- zjawiska obchodów rocznicowych i imprez propagandowych, tworzenie ugrupowań

11. Walka z Kościołem:
- walka władzy komunistycznej z Kościołem katolickim od końca lat 40.
- 1949 – dekret o ochronie wolności sumienia
- Kościół unikał kłótni, w 1950 podpisano porozumienie między Episkopatem a rządem
- atak władzy na kościół za niewywiązywanie się ze zobowiązań
- stopniowa likwidacja religii przez władze, ograniczenia

12. Konstytucja PRL:
- Konstytucję uchwalono 22 lipca 1952, jest wzorowana na konstytucji radzieckiej, PRL jest państwem demokracji ludowej, chroni władzę wolność ludu przed wrogami sił ludu, uspołecznienie, monopol handlu zagranicznego, wyróżniano organy władzy państwowej – Sejm, Rada Państwa i rady narodowe, oraz administracji państwowej – rząd i ministerstwa
- zakończenie działalności Sejmu po uchwaleniu konstytucji, nowe wybory w Sejmie, w którym dominowała PZPR z pomocą ZSL i SD i niewielka liczba posłów bezpartyjnych

13. Początek planu sześcioletniego:
- przemysł ciężki był podstawą władzy
- wysiłek skupiono na hutnictwie, przemyśle chemicznym i maszynowym
- powstanie nowego miasta przemysłowego – Nowa Huta
- podwyższano normy, mobilizowano entuzjazm, oszczędzano na technologiach
- wzrost obiążeń rolnictwa, kolektywizacja powodowała spadek produkcji i inwestycji w rolnictwie
- rosnąca dysproporcja między podażą a popytem, wymiana pieniędzy, które straciły 2/3 wartości, nierównowaga w gospodarce odbijała się w zaopatrzeniu rynkowym
- protesty robotników, brutalnie tłumione, władzę zaczynano obrażać

14. Sowietyzacja kultury:
- upowszechnienie oświaty, likwidacja analfabetyzmu, w szkołach rzeczywistość komunistyczna, zawierająca ideały radzieckie
- monopolizacja kultury: cenzura, kanony socrealizmu w literaturze i sztuce, zafałszowano określenie nauka, wytyczano treści badań
- propaganda – wytresowanie społeczeństwa do uwielbienia systemu ukazywanego jako najwyższy cel, mówiono o sukcesach ZSRR i demokracji ludowej oraz klęskach państw imperialistycznych, hańba krajów kapitalistycznych i chwała krajów budujących socjalizm
- rozdwojenie psychiki na publiczną i prywatną – działano zgodnie z państwem, a w domu zgodnie z zasadami zachowanymi w rodzinie
- terror i propaganda niszczyły więzi międzyludzkie, poczucie solidarności społecznej, bezinteresowności, umacniały natomiast chamstwo, nieżyczliwość i brak kultury
- podział społeczeństwa na cwaniaków i frajerów, dziczenie obyczajów, wzrastała przestępczość, pogarda dla rzetelnej pracy, szerzenie się alkoholizmu

15. Po śmierci Stalina:
- z bólem przyjmowano śmierć „Największego Człowieka”, Katowice przemianowano w Stalinogród, a Pałac Kultury i Nauki zbudowany przez Rosjan był imienia Stalina, organizowano wiedze prześcigając się w wielbieniu zmarłego wodza
- brak zmian, ciągłe pogarszanie się sytuacji materialnej ludzi
- złamanie porozumienia między rządem a Kościołem, skazano biskupa o szpiegostwo, prymas miał uznać dekret ludowy o kontroli władz w obsadzaniu i tworzeniu stanowisk kościelnych, inaczej zostanie aresztowany, odmówił i został aresztowany, niebezpieczeństwo dla Kościoła katolickiego

Nosek

Łoo... konkretna powtórka. Dziękować Wink

Misiu

II. Rządy Gomułki, lata 1955-1970

1. Początki odwilży:
- 1955 – koniec realizacji planu sześcioletniego, nie wykonano jego założeń, spadek stopy życiowej, inwestycje w stare technologie i przemysł ciężki skutkowały brakiem rozwoju gospodarczego
- zaniedbano rolnictwo, budownictwo, transport
- podnoszenie płac, puste półki w sklepach, wydłużenie kolejek, podwyższenie normy pracy
- II zjazd PZPR, odsunięcie Bieruta od władzy premiera, zastąpienie go Cyrankiewiczem
- wrzesień 1954 – w Radiu Wolna Europa do Polski zaczynają docierać audycje dotyczące przywilejów i trybu życia władców PRL, zbrodni i zależności od ZSRR, manipulacji
- listopad 1954 – narada centralnego aktywu PZPR – wielka krytyka PZPR dotycząca nadużyć, aresztiwań, złych efektów planu 6letniego, rozwiązano MBP, na jego miejsce utworzono Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komitet ds. Bezpieczeństwa Publicznego
- grudzień 1954 – zwolniono Gomułkę (bez rozgłosu)
- styczeń 1955 – plenum KC PZPR – przyznanie się do win, do sekretariatu KC wybrano zwolenników umiarkowanych reform
- odwilż w Polsce: atmosfera względnej otwartości, zaczynają działać dyskusyjne kluby, zastanawiające się, na czym powinien polegać socjalizm, opisywanie prawdziwego PRL, a nie propagandowego, zaczynają docierać niektóre filmy zachodnie, muzyka, krytyka systemu

2. Poznański czerwiec:
- walka o władzę w Polsce po śmierci Bieruta
- wykształcają się dwie grupy: Puławianie (Zambrowski) - chcą modyfikować metody propagandy zgodnie z oczekiwaniami społeczeństwa, Natolińczycy (Rokossowski) – funkcjonariusze, którzy hamowali liberalizację, masy partyjne starali się zjednać z hasłami populistycznymi i antysemickimi.
- marzec 1956 – VI plenum KC PZPR – władzę obejmuje Edward Orchab, którego tolerują obydwie grupy, partia domaga się decentralizacji gospodarki, rezygnacji z kolektywizacji, wprowadzenia rad robotniczych, po plenum panuje chwiejna równowaga
- Natolińczycy – mniejszość, poparcie Kremla, nastroje antysemickie i antyinteligenckie, Puławianie – łagodzą cenzurę, spełniają oczekiwania społeczeństwa, mobilizacja społeczeństwa przeciwko Natolińczykom
- amnestia więźniów politycznych i ludzi umęczonych
- nowy stosunek propagandy do AK, żądania odrzucenia dyktatury proletariatu i wprowadzenia demokracji socjalistycznej, krytyka aparatu bezpieczeństwa
- sytuacja gospodarcza – napięcia przedsiębiorstw, żądanie obniżenia norm pracy i wyższych płac, organizacja strajków przez lekceważenie próśb
- 28 czerwca 1958 – pochód robotników z fabryki Cegielskiego w Poznaniu, przyłączyli się robotnicy innych fabryk oraz przechodnie, strajk liczył około 100 tys. Osób, uwolniono ludzi z więzienia, padły strzały, byli ranni i zabici, walki skończyły się następnego dnia, było 75 zabitych i 800 rannych, Cyrankiewicz odniósł się do strajku, że była to prowokacja zwolenników imperializmu i podziemia, chuligański charakter zajść, wydarzenie zaostrzyło nastroje społeczne
- lipiec 1958 – do Warszawy przybywa premier ZSRR by nadzorować plenum KC PZPR, walki między zwolennikami i przeciwnikami reform, premier namawia do wzmożenia czujności, natolińczycy odwołują się do antysemityzmu w masach partyjnych, puławianie podkreślają społeczne i gospodarcze przyczyny zajść w Poznaniu, plenum przyjmuje naprawę błędów, wzmacnia więzi PZPR z masami, zmiany w kierownictwie umacniają grupę centrową Ochaba
- powstawanie rad robotniczych, próby hamowania dyskusji przez władzę, demaskowano chaos i nadużycia gospodarcze, krytykowano system życia biurokracji, lansowano koncepcje rad robotniczych, obchody 12. Rocznicy powstania warszawskiego, manifestacje, uwolnienie kolejnych więźniów politycznych, żądanie uwolnienia prymasa Wyszyńskiego
- lato 1956 – narady wojewódzkie PZPR, oba ugrupowania chcą powrotu Gomułki do władzy, system przestaje być sterowny, poczucie zagrożenia władzy, potrzeba zasadniczej zmiany na wszystkich szczeblach

3. Przemiany październikowe:
- VIII plenum KC PZPR – zagrożenie socjalizmu w Polsce, wezwanie Biura Politycznego KC PZPR do ZSRR, ruchy wojsk radzieckich w kierunku Warszawy
- delegacja radziecka przed rozpoczęciem obrad, Chruszczow sprzeciwia się objęciu władzy przez Gomułkę, mimo to Ochab go nominuje, Gomułka zapewnie, że nie osłabną stosunki polsko-radzieckie, porozumienie z delegacją – 19/20 października 1956, wstrzymanie wojsk radzieckich, wznowienie obrad
- Gomułka krytykuje plan 6letni i czasy stalinowskie, zgoda na indywidualne gospodarstwa rolne, określenie stosunków z ZSRR i suwerenności, program liberalizacji systemu, poparcie dla reformatorów wokół Gomułki. W tajnym głosowaniu zwycięża Ochab i Gomułka przy akceptacji Puławian, porażka natolińczyków
- objęcie władzy w partii przez Gomułkę – sukces społeczeństwa
- nowa ordynacja wyborcza – brak ograniczenia liczby kandydatów, nowe wybory w 1957
- likwidacja Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego, Rokossowski odchodzi z funkcji ministra obrony, nowy minister – Marian Spychalski
- listopad 1956 – układ w Moskwie o stosunkach między PRL a ZSRR – wzajemne poszanowanie, nieinterwencja, suwerenność
- grudzień 1956 – ustalono status prawny wojsk radzieckich stacjonujących w PRL
- marzec 1957 – polsko-radziecka umowa o repatriacji, do Polski przybywały tysiące Polaków z ZSRR, wytyczono ostatecznie granicę polsko-radziecką
- październik 1956 – uwolnienie prymasa i innych biskupów, stosunek pojednawczy rządu z Kościołem, nowe porozumienie Kościół-państwo – grudzień 1956, do Sejmu weszło Koło Poselskie „Znak”, reprezentacja niezależnych katolików
- uchwalenie ustawy o radach robotniczych, powołanie Rady Ekonomicznej, Stalinogród wraca do nazwy Katowice, zaprzestanie zagłuszania radiostacji, rozwiązanie ZMP, odbył się proces stalinowskich oprawców odpowiedzialnych za politykę terroru
- zahamowanie zmian w wyniku zahamowania rewolucji na Węgrzech
- wybory do Sejmu – zwiększanie popularności Gomułki i jego stronnikó, na listę Frontu Jedności Narodowej (wyniki bez skreśleń) padło oficjalnie 98% głosów

4. Zahamowanie zmian:
- zmniejszenie nacisku społeczeństwa, zwiększenie presji ZSRR negatywnie nastawionych do przemian polskich
- propagowano, że ofiarami stalinizmu padali komuniści, większe wpływy natolińczyków w aparacie przymusu
- Gomułka – pochwała demokracji socjalistycznej, powrót do socjalistycznej przebudowy wsi, krytykował błędy stalinizmu, zaatakował rewizjonizm, nikomu z dawnego PSL nie pozwolono na powrót do życia politycznego, utworzono Związek Młodzieży Socjalistycznej
- zaostrzenie kursu – zamknięcie gazety „Po prostu” – protesty stłumione przez oddziały szturmowe MO, aresztowania, kary więzienia
- październik 1957 – przeciwnicy komunizmu nie dochodzą do głosu, zahamowanie zmian, reforma systemu rządów, demokratyzacja systemu niedemokratycznego przy założeniu podstawowych zasad ideologicznych, społeczeństwo zadowolone z poprawy sytuacji materialnej i swobody uważało system za lepszy

5. „Mała Stabilizacja”:
- październik 1957 – X plenum KC PZPR – odchodzenie od rewizjonizmu
- czerwiec 1958 – Gomułka traci chęć realizacji polskiej drogi do socjalizmu
- marzec 1959 – referat o walce między socjalizmem a kapitalizmem, socjalistyczna przebudowa wsi, ponowny atak na Kościół
- zmiany kadrowe w rządzie, Mieczysław Moczar tworzy swoje zaplecze polityczne, program grupy Moczara („partyzanci”) niejasny, antysemityzm i antyinteligencja, atak na stalinistów
- czystki w wojsku – usuwanie najwyższych stanowisk generałów, szefem Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego zostaje gen. Wojciech Jaruzelski
- wybory do Sejmu stawały się rytuałem, sfałszowane, nie zachodzą żadne zmiany we władzach, ofensywa antykościelna przez zbliżające się Tysiąclecie chrztu Polski, wycofanie lekcji religii ze szkół
- lipiec 1963 – nowa ofensywa ideologiczna KC PZPR, partia liczyła ponad 1,5 mln osób, Puławianie spychani z pozycji politycznych
- kurczenie się niezależnego działania i wolnej myśli
- marzec 1964 – list trzydziestu czterech pisarzy i profesorów do premiera Cyrankiewicza, który zawierał żądanie zmiany polityki kulturalnej państwa, propaganda zaczęła oskarżać o zdradę państwa, studenci z Uniwersytetu Warszawskiego popierają listopad- likwidacja rad robotniczych i Rady Ekonomicznej, lepsza gospodarka rolna, wzrost produkcji i płac oraz poprawa zaopatrzenia, poprawienie warunków życia na wsi
- 1958 – kolejny etap industrializacji , rozwoju gospodarczego Polski, powstają nowe kopalnie surowcowe, hamowanie stopy życiowej, pogorszenie zaopatrzenia.
- nowy podział społeczeństwa – biurokracja (nomenklatura) – przywileje, wysoka płaca, łapówki, pracownicy umysłowi, robotnicy, chłopi indywidualni lub pracujący w PGR, prywaciarze, przedstawiciele wolnych zawodów
- dopuszczanie pewnej swobody twórczej, nurt narodowych świętości, popularność festiwali muzyki współczesnej
- społeczeństwo uważało stabilizację materialną i swobodę kulturalną za zdobycze
- zmniejszenie rozpiętości między propagandą a realiami, system Gomułkowski trwalszy

6. Orędzie biskupów polskich do niemieckich:
- antyniemieckie nastroje społeczne w PRL
- Chruszczow w 1964 wraca do idei porozumienia ZSRR i RFN
- niepokój Gomułki, zobowiązania ZSRR wobec nienaruszalności granic
- listopad/grudzień 1963 – list Episkopatu do biskupów niemieckich o obchodach tysiąclecia Chrześcijaństwa i wybaczenie doznanych krzywd i prośba o przebaczenie
- atak propagandy na Kościół, oskarżenie o zdradę
- zbliżenie polsko-niemieckie

7. Milenium Chrześcijaństwa czy tysiąclecie państwa?:
- styczeń 1966 – proklamowanie obchodów tysiąclecia państwowości przez rząd, kampania wrogości do Kościoła
- kwiecień 1966 – uroczystości religijne Milenium, w tym samym czasie konkurencyjne uroczystości państwowe
- maj 1966 – obchody religijne na Jasnej Górze, tysiąc lat dziejów chrześcijaństwa w Polsce
- represje wobec katolików przez aparat władzy
- wielkie parady wojskowe, wiece, imprezy
- całoroczna konkurencja Państwa z Kościołem

8. Nowe napięcia:
- napięcia powodowane obroną funkcjonariuszy swoich pozycji przed młodszym pokoleniem oczekującym na awans, konflikt między działaczami PZPR a lepiej wykształconymi technikami i ekonomistami
- Edward Gierek – I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach
- przekonanie, że największym wrogiem jest rewizjonizm
- obojętna postawa młodzieży wobec socjalizmu
- Ci, którzy domagali się demokratyzacji systemu, ustanowienia rad robotniczych, zostali skazani (młodzież rewizjonistyczna)
- symboliczne znaczenie władz emigracyjnych RP
- Audycje Radia Wolna Europa były zagłuszane przez władzę
- 1967 – wojna na Bliskim Wschodzie – rząd PRL popiera Arabów i potępia Izrael, organizowano kampanie antysemickie

9. Marzec 1968 roku:
- zdjęcie ze sceny antyrosyjskiego dramatu „Dziady”
- 30 stycznia 1968 – pochód żądających wznowienia dramatu po ostatnim spektaklu
- na Uniwersytecie Warszawskim zbierano podpisy pod petycją wznowienia „Dziadów”, protesty przeciwko cenzurze, domaganie się przywrócenia swobód twórczych, z Uniwersytetu usunięto studentów Adama Michnika i Henryka Szlajfera, bezprawnie
- 8 marca 1968 – wiec studentów UW na którym żądano odwołania decyzji, brutalny atak milicji z pałkami, propaganda wspominała o zakłóceniach ruchu ulicznego przez chuliganów
- pochód protestacyjny studentów, został spacyfikowany
- propaganda mówiła o prowokacjach studentów, zazwyczaj Żydów
- w wielu miastach odbywały się wiece studenckie, na których żądano wciąż tego samego
- trwały strajki studenckie, na ogół gromione przez Milicję Obywatelską, studentów ze strajków nazywano jako wrogów narodu, strajki skończono pod groźbą rozwiązania uniwersytetów
- list Kościoła do rządu w sprawie represji i antysemityzmu – krytyka
- ustanowienie Deklaracji Ruchu Studenckiego – domagano się swobody zrzeszania się, wolności opinii, zniesienia cenzury i przestrzegania praw obywatelskich, w odpowiedzi usunięto wielu studentów i rozwiązano parę kierunków na UW, wielu studentów aresztowano
- antysemickie represje – emigracja osób pochodzenia Żydowskiego
- kwiecień 1968 – obrady Sejmu – rezygnacja Ochaba z funkcji przewodniczącego Rady Państwa, jego miejsce zajmuje Spychalski, nowym ministrem obrony zostaje Jaruzelski
- lipiec 1968 – Moczar zostaje zastępcą Biura Politycznego i sekretarzem KC PZPR
- antysemicka kampania PRL
- 1968/69 – procesy przywódców ruchu marcowego
- 25-lecie PRL