Nosek |
Wysłany: Nie 22:13, 01 Cze 2008 Temat postu: Tak wiem - pozno... ale nie bylo mnie ;s |
|
1. Romantyzm - etymologia słwa, periodyzacja epoki, cechy.
Słowo wywodzi się z łcińkiego słwa romanus, które oznacza rzymski, romańki.
Rozpocz±ł się (na ¶wiecie) w latach 70' XVIIIw. W Polsce w 1822 roku (wydanie "Ballad i romansów" przez Adama Mickiewicza.
Cechy:
-mił¶ pokazywano jako nieszczęliw±i niemożiw±
-natura wpłwał na uczucia człwieka,
-bardzo mocne zainteresowanie kultur±ludow±
-literatura romantyczna ma byćnarodowa z gruntu,
-dawał wolno¶ pisz±emu.
2. Wyja¶ij pojęia: bajronizm, werteryzm, faustyzm.
Bajronizm - okre¶ałnowy typ bohatera, odznaczaj±ego sięindywidualizmem i postaw±buntu wobec otaczaj±ej rzeczywisto¶i, wyrastaj±ego ponad otoczenie. Bohater G. Byrona to postać tajemnicza, dumna , poddana działniu silnych, częto przeciwstawnych emocji, rozdarta wewnęrznie.
Werteryzm - (ogólnie takie emo xD) termin okre¶aj±y osobowo¶ bohatera literackiego, i równocze¶ie model zachowania zwi±any z osoba głwnej postaci Cierpieńmłdego Wertera J. W. Goethego. Oznacza nadmiern±uczuciowo¶, skłnno¶ do marzeńi egzaltacji, tendencje do poetyzacji rzeczywisto¶i, bunt wobec obowi±uj±ych zasad i norm oraz pesymistyczne poczucie bezsensu żcia („ból istnienia"), którego efektem staje sięsamobójcza ¶ierć (EMO =D)
Faustyzm - nazwa pojęia pochodzi od imienia tytułwego bohatera Fausta, arcydzielnego dramatu Johanna Wolfganga Goethego. Bohater faustowski to człwiek, d±±y do pełi poznania, pragn±y odkryćtajemnice istnienia ¶iata i człwieka, buntuj±y sięprzeciwko wszelkim ograniczeniom staj±ym na drodze do odkrycia zagadek wszech¶iata. Bohater faustowski, by spełićswoje ambicje poznawcze, jest gotowy nawet na zawarcie paktu ze złm i jego reprezentantami. W literaturze polskiej motywy faustowskie pojawiaj±sięnp. w Dziadach cz. III.
3. Okres wileńko-kowieńki w żciu i twórczo¶i Adama Mickiewicza.
Nazw±tak±okre¶a sięów okres żcia Mickiewicza, gdyżzwi±any jest z dwoma miastami: najpierw studia w Wilnie 1816 - 1819, potem praca w szkole w Kownie, któr±Mickiewicz musiałpodj± by spłcićdłg zaci±nięy na opłty studiów 1819 - 1823.
Okres wileńko - kowieńki to waży przedziałżcia poety. Zdominował go nastęuj±e wydarzenia:
- kontakty i przyjaĽie z młdymi studentami, udziałw zwi±kach filomatów i filaretów
- Pie¶ filaretów i Oda do młdo¶i (1820) - pierwsze programowe utwory Mickiewicza
-nieszczęliwa mił¶ do panny Maryli Wereszczakówny, której rodzina uznał młdego, pocz±kuj±ego, niezbyt bogatego poetęza partięnieodpowiedni±dla swej córki. Młd±Wereszczakównęwkrótce wydano za m± za majęnego hrabiego Putkamera.
- Mickiewicz ogromnie to przeżł mimo, ż póĽiej sam takż sięożnił ów zawód miłsny odcisn± pięno na całj twórczo¶i wieszcza
- praca nauczycielska w Kownie - żudna i niezbyt odpowiadaj±a Mickiewiczowi, byćmoż sprzyjał temu, ż poeta zwróciłsięku folklorowi litewskiemu, podaniom i legendom, z którymi miałkontakt.
- powstał kolejne dzieł: Ballady i romanse (1822); Grażna (1823); Dziady cz. II i IV (1823).
4. Interpretacja "Ody do młdo¶i".
(musisz poczytać więcej w necie, bo nie chciałem wklejać 4-stron opracowania)
Oda jest to utwór wierszowany, najczęciej stroficzny o charakterze pochwalnym lub dzięczynnym, w sposób patetyczny opiewaj±y wybitn±postać wydarzenie, b±Ľwzniosł ideę
Oda do młdo¶i w załżniu skierowana był do młdzież filomackiej, jednak jej znaczenie jest szersze, gdyżmoża nazwaćj±manifestem programowym młdego pokolenia romantyków wchodz±ych w dorosł żcie. Utwór jest równieżpolemik±Mickiewicza wzglęem o¶ieceniowych konserwatystów. Autor przedstawia w nim swoje stanowisko, wyraż swoje pogl±y na temat sporu, jaki w ówczesnych czasach miałmiejsce, mięzy obozem "młdych" i "starych".
5. Ludowo¶ w balladach Adama Mickiewicza.
Mickiewicz w swoich utworach nawi±zywał do obrzędów i wierzeń ludowych. Nie wiem jak to sprecyzować =/
6. Jakie działnia i warto¶i kryje w sobie wallenrodyzm.
jest postaw± której nazwa wywodzi sięod nazwiska tytułwego bohatera powie¶ci poetyckiej Adama Mickiewicza "Konrada Wallenroda". Bohater ten po¶ięa cał swoje żcie i honor walce z wrogiem ojczyzny. Ukazuje w swoich działniach moralnie naganne metody postęowania, gdyżdopuszcza sięzdrady. Miałon jednak ¶iadomo¶, ż nie ma innej metody, któr±moża by pokonaćwroga. Powoduje to konflikt wewnęrzny bohatera i jego klękę Zasadno¶ i dopuszczalno¶ takiego postęowania był częto przedmiotem dyskusji. (taki bohater by osi±gn±ć dobry cel, jest zdolny do podstępu, zdrady itp.)
7. Martyrologia młdzież polskiej w III cz. "Dziadów".
Martyrologia III częci „Dziadów" polega na beznadziejno¶i sytuacji w jakiej znalazłsięnaród polski. Z jednej strony terror i okrucieńtwo carskiego aparatu włdzy, z drugiej za¶całowity brak sprzeciwu tej sytuacji ze strony elit politycznych i literackich. Młdzieżpolska cierpi prze¶adowania, ale do końa jest nieugięa. Zdaje sobie jednak sprawęz beznadziejno¶i swojej sprawy, rozumie, ż na nic zdadz±sięwszelkie zabiegi ku niepodległj Polsce, je¶i nie bęzie pomocy ze strony arystokracji. Nie potrafi jednak spokojnie przygl±aćsięich ukłdom z wrogiem. Społczeńtwo polskie w „Dziadach" został podzielone na dwa obozy: młdych więniów skazanych za bezwarunkow±mił¶ do ojczyzny i arystokrację która ponad dobro narodu przedkłda włsne zadowolenie.
8. Mał i wielka improwizacja - interpretacja.
Mała improwizacja - swojej wizji przeobraż sięw orł, który wznosi sięponad ludzko¶, pragn± rozedrzećzasłnętajemnic przyszł¶i. Staje sięprorokiem, wieszcz±ym, co ma nast±ić Jako orzełspada na przyszł wydarzenia, by je pochwycićw szpony, pewien, ż nie ukryj±sięprzed jego sokolim okiem. Zdarzenia jednak uciekaj±przed nim niczym stadko małch ptaków. Wizja urywa się gdy pojawia sięwielki czarny ptak, który po chwili okazuje siękrukiem. Starcie Konrada - orł ze złwieszczym ptakiem jest jedynie pozorn±walk± Kruk nie atakuje Konrada - patrzy na niego w milczeniu.
Wielka improwizacja - monolog Konrada w III częci dramatu "Dziady" Adama Mickiewicza.
Ukazuje kryzys romantycznej koncepcji poezji. Stanowi kwintesencjępoety-wieszcza i poezji romantycznej. Ukazuje sprzeczno¶: bohater chce sięzbrataćz narodem, lecz jednocze¶ie czuje nad nim wyżzo¶. Jego cechy to "arystokratyzm ducha", samotno¶, niezrozumienie, poczucie misji. Zawarty jest tu w±ek mesjanistyczny i prometejski.Konrad porównuje sięz Bogiem. Zdolno¶ tworzenia uważ za przesłnkęby sięz Nim zmierzyć To doprowadza go do bluĽnierstwa i pychy zakońzonej klęk± Autor utożamia sięz opini±bohatera o narodzie polskim. Monolog zawiera takż komentarz na temat upadku powstania listopadowego. Jest to pierwszy utwór romantyczny ukazuj±y kryzys postawy wieszczej, która przegrywa z rzeczywisto¶i±
9. Mesjanizm w widzeniu Księza Piotra.
Widzenie księza Piotra skłda sięz trzech obrazów. Pierwszy obraz to obraz prze¶adowania i męzeńtwa polskiej młdzież. Ksi±z Piotr widzi "biał dróg krzyżwych biegi". S±to drogi zesłńów na Sybir porównane do drogi krzyżwej Chrystusa. Spo¶ód tysięy wywiezionych znalazłsięwskrzesiciel narodu.Spo¶ód tysięy wywiezionych znalazłsięwskrzesiciel narodu, którego imię brzmiało "czterdzie¶ci i cztery".
Drugi obraz to obraz męzeńtwa narodu polskiego. Mickiewicz w wizji tej dzieje Polski porównuje go męzeńkiej ¶ierci Chrystusa. Naród nasz musi wię męzeńko umrzećna krzyż zaborców, aby potem zmartwychwstać zbawićnarody od tyrani i obdarzyćje wolno¶i± Kolejne elementy tego obrazu to konkretne odwołnia do Biblii. Rolębiblijnego Piłta w przypadku Polski spełia Francja. Pańtwo to w przededniu powstania kilkakrotnie deklarował swoj±pomoc dla walcz±ych Polaków, w rezultacie jednak takiej pomocy nie udzielił. Piłt zamiast uwolnićoskarżnego Chrystusa umyłręe, co miał symbolizowaćuchylenie sięod odpowiedzialno¶i za wyrok. Podobnie postęował Francja nie chc± narażćsięAustrii, Rosji i Prusom. Krzyżna którym rozpięo Chrystusa to rozbiory. Trzy ramiona krzyż to trzy pańtwa zaborcze i tak Rakus - Austryjak, Borus - Prusak, a żłak Moskal - Rosjanin. W historii biblijnej każy z tych trzech żłierzy w czasie drogi krzyżwej Chrystusa odegrałjak± rolę Podobnie był z Polsk±
Trzeci obraz w "Widzeniu księza Piotra" to obraz zmartwychwstania, a nastęnie wniebowst±ienia Chrystusa. Tym zmartwychwstaniem Chrystusa jest wł¶ie Polska która podnosz± sięz upadku poci±nie za sob±inne ujarzmione do tej pory narody. Wizja ta końzy sięwidzeniem zwyciękiego m¶iciela o imieniu "czterdzie¶i i cztery".
W "Widzeniu księza Piotra" Mickiewicz formułje hasł : "Polska Mesjaszem narodów". Oznacza to, ż Polska jest narodem wybranym, który musi cierpiećjak Chrystus, a gdy miara cierpienia wypełi sięzmartwychwstanie, odzyska wolno¶ i przyniesie j±innym ujarzmionym narodom. Ideętęnazywamy mesjanizmem.
10. Ocena polskiego społczeńtwa w III cz. "Dziadów".
"Nasz naród jak lawa..." - Lawa symbolizuje zniewolone społczeńtwo polskie. Na zewn±rz jest zimn± zastygł skorup±- to ludzie, którzy postęuj±zgodnie z oczekiwaniami zaborcy, lecz nie maj±oni nic wspólnego z autentycznym żciem narodu, które musi rozwijaćsięw utajeniu ze wzglęu na politykęzaborcy. I wł¶ie to utajone żcie jest nazwane przez Wysokiego "gor±±law±. Oczywi¶ie s±teżludzie wyzbyci wszelkich zasad moralnych, goni±y za łsk±i korzy¶i±materialn± obojęni na sprawy narodowe, nie cofaj±y sięprzed denuncjacj±rodaków. Tym zdemoralizowanym ¶odowiskom przeciwstawia poeta patriotyczn±młdzieżspiskow± Młdzieżmówi po polsku o sprawach narodowych, przypomina kaĽie i męzarnie więionych patriotów. Potęia arystokracjęza jej słżlczo¶, gardzi zdrajcami. Rodzi sięw niej chę po¶ięenia. W scenie więiennej Mickiewicz złżłhoł młdzież za jej szlachetno¶, patriotyzm, solidarno¶ i nieugięo¶ w obliczu zaborcy.
11. Charakterystyka szlachty w "Panu Tadeuszu".
ęęęSzlachta za¶iankowa w epopei narodowej Adama Mickiewicza - ,,Pan Tadeusz" jest przedstawiona bardzo obiektywnie. Autor ukazuje zarówno ich zalety, jak i przywary. Dobrzyńcy s±charakteryzowani po¶ednio i bezpo¶ednio, dlatego wiele moża sięo nich dowiedzieć Poeta bardzo częto o nich wspomina.
Przedstawieni s± jako ród wywodz±y sięod bogatej szlachty, która nieco zubożł po pospolitym ruszeniu zwołnym przez Jana Trzeciego. O ich pochodzeniu, i¶ie szlacheckim ¶iadcz±rodowodowe herby oraz majęne domostwa z rozległmi polami.
Szlachcice z Dobrzynia to ród pięnych i odważych o czystej krwi polskiej. Wszyscy maj±czarne włsy, które osłniaj±wysokie czoł. Na twarzy widniej±czarne jak węielki oczy i orle nosy. Wygl±aj±jak zwykli lennicy, gdyżmusz±pracowaćna włsne utrzymanie poprzez uprawianie roli. Jednak strój odróżia ich od chłpów. Nosz±biał kapoty w czarne pręi, a ich od¶ięnym ubiorem s±kontusze. Kobiety, chc± podkre¶ićswój stan, nawet do prac w polu ubieraj±trzewiki i ręawiczki.
Charakteryzuj±siętym, ż s±bardzo ulegli. Słchaj±rad księza Robaka, ale równieżnie mog±powstrzymaćsięprzed namow±Gerwazego do zajazdu na Soplicowo. Mimo iżs±skorzy do prawdziwej walki w obronie ojczyzny, o czym ¶iadczy walka w powstaniu, to bardzo lubi±różego rodzaju bijatyki i kłtnie. Gdy tylko nadarzy sięokazja nie omieszkaj±wdaćsięw awanturę Częto maj±skłnno¶ do pieniactwa z błhej przyczyny. S±bardzo dumni, co moż potwierdzićna przykłd fakt, ż jeden z Dobrzyńkich nie przyjmuje wynagrodzenia za obronężcia Pocieja. Stan szlachecki napawa Dobrzyńkich chlub±i honorem. Oczywi¶ie cechuje ich teżwielka m±ro¶ i rozs±ek, która czasami jest za¶epiona przez chę walki. Spokój oraz roztropno¶ charakteryzuje zdecydowan±mniejszo¶.
Chociażosiedlaj±na Litwie dosyćdawno, to zachowuj±rodzime tradycje, co potwierdza posłgiwanie sięjęykiem mazurskim oraz nadawanie na chrzcie dzieciom imion polskich ¶ięych: Bartłmiej, Matyjasz, Kachny lub Maryna. Bior±sobie róże przydomki od wad lub zalet, tak zwane imioniska, mięzy innymi Kurek na ko¶iele, Królik, Brzytewka czy Prusak.
Wedłg mnie, szlachta dobrzyńka jest w epopei bohaterem pozytywnym. Mimo iż s±skorzy do zaczepek i zatargów, zaimponowali mi swoim patriotyzmem i odwag±do walki za ojczyznę
12. Ocena powstania listopadowego w "Kordianie".
ęęęDramat zatytułwany przez Juliusza Słwackiego "Kordian" powstałpo upadku powstania listopadowego, ale równieżpo wydaniu przez Adama Mickiewicza "Dziadów drezdeńkich". Utwór Słwackiego zostałpomy¶any i skonstruowany w ten sposób, aby dokonaćoceny upadłgo powstania ale jednocze¶ie też aby przeciwstawićsięocenie ustalonej przez Mickiewicza w jego utworze. J. Słwacki nie zgadzałsięz koncepcj±stwórcy Gustawa - Konrada przydzielenia Polsce roli mesjasza narodów. W miejsce pozycji cierpięnika dla dobra innych ludów, w "Kordianie" mamy przedstawion±postawę"Winkelriedyzmu". Winkelried - to szwajcarski bojownik, który w bitwie pod Sempach skierowałna siebie uderzenia przeciwników, a tym samym uratowałżcie innym.
W całm tym utworze jest zawarta ocena powstania listopadowego z pozycji człwieka, który jużto powstanie przeżł Jużwe wstęie - "Przygotowaniu" Szatan z diabłmi tworz±postacie, które póĽiej bę±wpłwał na losy powstania. Kolejno wię powołwani s±do żcia: ksi±ęAdam Czartoryski - przesadnie ostroży, zmienny i pyszny z powodu arystokratycznego pochodzenia; Piotr Skrzynecki - powolny, przewlekaj±y sprawy, niezdecydowany; GenerałKrukowiecki - okre¶any mianem zdrajcy; Chłpicki - niechęny niżzym warstwom, nie umiej±y walczyć Julian Niemcewicz - konserwatywny starzec żj±y marzeniami; oraz Joahim Lelewel - blady mol ksi±kowy, niezdecydowany, zajęy jedynie problemami rodzinnymi. Tak wię wszyscy przywódcy uzyskali jedynie negatywne oceny, co moż stanowićpróbęwytłmaczenia i znalezienia przyczyn klęki tego zrywu narodowego.
Ocena tego powstania zawarta został równieżw III akcie zatytułwanym "Spisek koronacyjny". Byćmorze Słwacki pod pretekstem przygotowania zamachu na cara chciałukazaćkulisy sporów, podziałw i pogl±ów powszechnych w społczeńtwie polskim przed wybuchem powstania. Jedynie młdzi oficerowie d±±do otwartej walki z caratem. Drug±grupęd±±±do wybuchu powstania stanowi społczeńtwo (Nieznajomy, Starzec, Żłierz), chc±oni jednak, aby kierowałnimi kto¶do¶iadczony, Natomiast kler, arystokracja i starzy oficerowie pamięaj±y Napoleona, d±±do powstrzymania wybuchu walk twierdz±, ż nie przyczyni±sięone do poprawy sytuacji społczeńtwa.
Wreszcie sama klęka powstania ukazana jest na przykłdzie tragicznej i niepotrzebnej ¶ierci Kordiana co ¶iadczy o tym, ż jednostkowy bunt bez poparcia całgo społczeńtwa nie ma szans na powodzenie a wię na zmianęsytuacji politycznej Polski. Tak wię Juliusz Słwacki krytykuje przywódców i podział w społczeńtwie, ukazuj± bezsens samotnej działlno¶i nawet najwybitniejszych postaci nie popartej sił całgo narodu, ale nie krytykuje samego czynu patriotycznego.
13. Obraz rewolucji i arystokracji w "Nie-Boskiej Komedii".
Bohaterami w±ku społcznego w utworze „Nie-boska komedia" s±ludzie z dwóch obozów politycznych: rewolucjoni¶i i arystokraci. S±w konflikcie, ponieważmaj±inne pomysł na odbudowanie Polski. Przedstawicielem szlachty jest Henryk. Pankracy natomiast reprezentuje chłpów.
Arystokraci to zamożi, eleganccy męczyĽi. Dbaj±o swoje stroje i wygl± zewnęrzny. Lubi±przepych i wszystko, co najlepsze. Rewolucjoni¶i to niestety ubodzy chłpi chodz±y w łchmanach i nieprzywi±uj±y wagi do wygl±u.
Obóz arystokracji to grupa materialistów. Nie ma w nich za grosz patriotyzmu. Nie chc±walczyćza ojczyznę gdyżmartwi±siętylko o swoje osobiste maj±ki. S±megalomanami pozbawionymi jakichkolwiek skrupułw. Poza tym s±niezgrani i panuje u nich niezgoda. Maj±odmienne zdanie na temat odzyskania Polski. Jedynie ich przywódca jest w miaręporz±nym i odważym człwiekiem. Reszta to tchórze. S± zdolni się upokorzyć, by uratować swój tyłek.
Rewolucjoni¶i to ludzie czynu. S±bardzo zdesperowani. Nie mog±znie¶ rz±ów arystokratów. Cechuje ich odwaga i chę do działnia. S±gotowi na ¶ierćwalcz± za ojczyznę
Porównuj± te dwa obozy polityczne od razu widaćpodziałna tych dobrych i złch. Jest to z pewno¶i±sugestia autora. Osobi¶ie popieram rewolucjonistów, ale niestety w naszych czasach więsze szanse a przetrwanie miały obóz arystokratów.
14. Cechy charakterystyczne dramatu romantycznego.
epizodyczno¶ budowy, akcja nie przypomina jużklasycznej struktury przyczyn i skutków, luĽa struktura
synkretyzm konstrukcji , połczenie wielu form budowy
obecno¶ rozbudowanych fragmentów epickich i lirycznych (np. " Wielka Improwizacja" w III częci "Dziadów")
złmanie antycznej zasady decorum- dramat romantyczny jednocze¶ie łczy wzniosło¶ći drwinę tragizm i groteskę, brak w nim stylistycznej jedno¶i wyrazu
łczenie w±ków fantastycznych i realistycznych ("Dziady", "Kordian", "Balladyna")
kompozycja otwarta: epizodyczno¶, brak jednego wyraĽie zarysowanego konfliktu, złmanie antycznej zasady trzech jedno¶i: czasu, miejsca i akcji umożiwił swobodne dysponowanie czasem i przestrzeni±(np. w "Kordianie" akcja obejmuje Warszawę wie¶ Londyn, Rzym, Mount Blanc, obok dokłdnej daty: 31 grudnia 1799, półoc pojawiaj±sięmniej okre¶one: młdo¶ Kordiana, kilkuletnie podróż po Europie).
15. Cechy charakterystyczne eposu.
* wierszowana forma;
* podziałna częci, pie¶i i księi bę±e samodzielnymi cał¶iami;
* stał elementy kompozycyjne, np. inwokacja (rozwinięa apostrofa bę±a bezpo¶ednim zwróceniem siędo Boga lub bóstwa z pro¶±o natchnienie);
* wielow±kowo¶, liczne opisy i dygresje (odej¶ie od gł w±ku;tematu);
* wszechwiedz±y i obiektywny narrator;
* bardzo rozbudowane opowiadania zwane homeryckimi (człn drugi, porównuj±y, staje sięsamodzielnym obrazem poetyckim),
* stał epitety, czyli takie, które tworz±trwał zwi±ki frazeologiczne z okre¶anym wyrazem, np. gromowłdny Zeus, siwooka Atena, r±zonogie konie Jutrzenki, różnopalca Eos;
* umieszczenie akcji w momencie przełmowym dla opowiadanych wydarzeń* ukazanie ingerencji bogów w losy bohaterów
16. Prometeizm.
Postawa człwieka , który na wzór Prometeusza po¶ięa siędla dobra ogół : narodu , pańtwa , grupy społcznej - nawet wbrew nakazom Boga. |
|