Angelika |
Wysłany: Wto 20:14, 11 Gru 2007 Temat postu: WIADOMOŚCI NA SPR. |
|
Proteza – część zamienna pochodzenia nieorganicznego.
Przeszczep (transplantacja) – usunięcie wadliwie funkcjonującego narządu i zastąpienie go nowym (naturalnym).
przykłady:
protezy:
- endoproteza (przyrząd z metalu lub tworzywa sztucznego, biologicznie obojętny, umieszczany wewnątrz ciała)
- by-passy (pomosty aortalno-wieńcowe)
- stymulator serca (rozrusznik)
transplantacje:
- przeszczep skóry
- przeszczep kończyn
- przeszczep tkanki
- przeszczepy narządów np. nerek
Nowotwór- przejście komórki zdrowej pod wpływem czynnika kancerogennego wywołującego mutację (czyli zmianę w zapisie DNA) w komórkę nowotworową.
Nowotwór to guz (zbiór tkanek o nieprawidłowym wyglądzie).
Podział nowotworów:
-złośliwy
-łagodny
Rodzaje nowotworów(złośliwych):
-tkanki nabłonkowej, np. rak płuc
-układu krwionośnego, np. białaczka
-układu limfatycznego, np. chłoniak
-tkanki mięśniowej, np. mięsak
Czynniki kancerogenne)rakotwórcze, onkogenne) – są to czynniki wpływające na zachorowalność na choroby nowotworowe.
Czynniki rakotwórcze:
-chemiczne (np. palenie papierosów, spaliny)
-fizyczne (np. promieniowanie UV, stres)
-biologiczne (np. nieprawidłowe odżywianie, wirusy)
Rak szyjki macicy:
czynniki onkogenne:
-wczesne rozpoczęcie współżycia oraz częsta zmiana partnerów
-niski poziom higieny osobistej
-palenie papierosów i jednoczesne stosowanie antykoncepcji doustnej
sposoby minimalizowania ryzyka zachorowań:
-opóźnić pierwszą inicjację seksualną; monogamia
-dbać o higienę osobistą
-przy nałogu palenia papierosów zrezygnować z doustnej antykoncepcji
Rak skóry:
czynniki onkogenne:
-promieniowanie UV
-środki chemiczne (arsen, węglowodory, herbicydy, środki grzybobójcze)
-wirus papiloma
sposoby minimalizowania ryzyka zachorowalnośći:
-używanie środków z filtrem UV
-używanie odzieży ochronnej
Rak okrężnicy:
czynniki onkogenne:
-dieta wysokotłuszczowa
-brak warzyw w diecie
-skłonność dziedziczna
sposoby minimalizowania ryzyka zachorowań:
-odpowiednia dieta (unikanie czerwonego mięsa)
-nie palenie papierosów
Rak płuc:
czynniki onkogenne:
-czynne i bierne palenie
-środki chemiczne
sposoby minimalizowania ryzyka zachorowań:
-nie palenie papierosów
-unikanie środków chem.
Konwencjonalne metody leczenia nowotworów:
- chirurgia:
*krioterapia
*endoskopia
*laserowe usuwanie
*usunięcie zakażonego miejsca przez wycięcie
-radioterapia
-chemioterapia:
*cytostatyki - substancje niszczące chore komórki
Niekonwencjonalne metody leczenia :
-akupunktura
-psychoterapia
-muzykoterapia
Choroby zakaźne – choroby przenoszone z jednego organizmu na drugi. Wywoływane przez wirusy, mikroorganizmy, bakterie, grzyby, pierwotniaki, białka (priony).
Drogi przenoszenia :
-układ pokarmowy (malaria, gruźlica)
-układ krwionośny (malaria, borelioza)
-układ rozrodczy (AIDS)
-droga kropelkowa (grypa)
Przykłady chorób:
AIDS, żółtaczka, Creutzfeldta-Jacoba, borelioza, grypa, gruźlica, świnka, rzeżączka, kiła.
(znać ogólny opis! )
Pasożyty – organizmy żyjące na koszt innego organizmu.
PASOŻYTY:
* protista:
-rzęsistek pochwowy
-zarodek malarii
* płazińce:
-tasiemiec
*obleńce:
-glista
-owsiki
-włosień kręty
*stawonogi:
-owady
-kleszcze
-wesz
-komary
-pchły
(znać rozwój tasiemca! )
Zatrucie - zaburzenie czynności komórek, tkanek lub narządów wskutek działania trucizn
Trucizna - substancja organiczna lub nieorganiczna, która po dostaniu się do organizmu powoduje objawy chorobowe, inne niekorzystne zmiany w organizmie lub śmierć. Może to być ciało stałe, ciecz lub gaz
Do zatrucia może dojść przez pomyłkę, nieświadomość, lekkomyślność, nadużycie lub zamach samobójczy.
Trucizna może dostać się do twojego organizmu przez przewód pokarmowy, układ oddechowy, skórę, śluzówki, bezpośrednio do krwi.
Trucizny mają pośredni wpływ na poszczególne układy lub narządy (np. tlenek węgla wiąże hemoglobinę, związki rtęci uszkadzają nerki, związki fosforu — wątrobę, a wiele trucizn np. atropina, alkohol — układ nerwowy).
Większość trucizn wywołuje wspólne dla różnych zatruć oraz występujące w wyniku innych schorzeń objawy: - mdłości, wymioty, biegunka, bóle brzucha, bóle głowy, kaszel, pocenie się, zaburzenia świadomości, zaburzenia oddechu, objawy wstrząsu, zmiany tętna, zmiany psychiczne.
Podstawowymi zagrożeniami dla życia zatrutego są:
- utrata przytomności z wynikającymi z niej powikłaniami (zachłyśnięcie, zaduszenie),
- zatrzymanie oddechu i krążenia, -wstrząs..
Można dokonać podziału zatruć według różnych kryteriów:
czasu działania substancji toksycznej:
zatrucie ostre
zatrucie przewlekłe
przyczyny wystąpienia zatrucia:
zatrucie przypadkowe (omyłkowe przyjęcie trucizny, skażenie środowiska naturalnego)
zatrucie umyślne (zbrodnicze, samobójcze, samozatrucie bez tendencji samobójczych, egzekucja)
zatrucie chorobowe (bakteryjne, ciążowe)
zatrucie przemysłowe (skażenie środowiska pracy).
Podstawowe zasady leczenia zatruć:
usunięcie z organizmu niewchłoniętej trucizny lub niedopuszczenie do jej wchłonięcia
zastosowanie odtrutki
usunięcie już wchłoniętej trucizny z organizmu (lub przyśpieszenie jej wydalania)
zapobieganie i leczenie następstw toksycznego działania trucizny na organizm.
Zatrucia drogą oddechową:
W warunkach domowych najczęściej zatruwamy się tlenkiem węgla (przy niesprawnej domowej instalacji gazowej) lub siarkowodorem podczas penetracji naturalnych i sztucznych otworów w ziemi (studnie, studzienki kanalizacyjne, szamba).
Zatrucie przez skórę:
Może nastąpić w wyniku kontaktu z substancją szkodliwą, najczęściej są to: benzyna i środki ochrony roślin.
Zatrucia drogą pokarmową:
-jeśli zatruty jest przytomny:
• podaj do picia dużo płynów (z wyjątkiem mleka i alkoholu), wywołaj wymioty drażniąc tylną ścianę gardła,
• wyjątki! - nie wywołuj wymiotów przy zatruciu kwasami lub ługami, środkami piorącymi, rozpuszczalnikami,
u chorych nieprzytomnych lub z drgawkami,
• po spożyciu kwasów, ługów, metali ciężkich lub fenoli podawaj do picia dużo wody (celem rozcieńczenia trucizny) -dalsze postępowanie powinno być prowadzone pod nadzorem lekarza,
- nie pozwól zasnąć osobom zatrutym, zwłaszcza zatrutym lekami nasennymi,
Najbardziej znane trucizny to:
• Dimetylortęć (bezbarwna,o słodkim zapachu ciecz. Skrajnie silnie trująca. Nie ma zastosowania nigdzie.)
• związki arsenu(np. arszenik)
• nikotyna
• metanol
• etanol
• jad kiełbasiany (Chemicznie jest to mieszanina kilku różnych białek. Do wytwarzania tej toksyny dochodzi głównie w glebie, osadzie dna morskiego i niewłaściwie wytwarzanych i przechowywanych konserwach mięsnych, rybnych i jarzynowych.)
• strychnina (Śmierć następuje wskutek uduszenia w następstwie skurczu tonicznego mięśni oddechowych. Obecnie jest rzadko stosowana w lecznictwie (dawka 0,5 - 3 mg) pod postacią azotanu jako środek pobudzający w zaburzeniach krążenia, oddychania i osłabienia.)
• tlenek węgla
Toksykologia - nauka interdyscyplinarna wyodrębniona z biologii, chemii, medycyny, medycyny weterynaryjnej, farmakologii i innych dziedzin. Dzieli się ją umownie na toksykologię teoretyczną i toksykologię stosowaną. |
|